Copyright © SerwisKadrowego.pl    
Ćwiczenie
Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika niebędącego uczestnikiem PPK

35-letni pracownik zatrudniony na pełny etat otrzymuje co miesiąc stałą pensję w wysokości 4.860 zł brutto, która od lutego 2024 r. została zajęta przez komornika z powodu posiadania ponad 15-tysięcznego zadłużenia względem banku z racji niespłacenia kredytu konsumenckiego. Jest on uprawniony do podwyższonych kosztów uzyskania przychodu (300 zł) i kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe (300 zł).

Jak w przypadku ww. pracownika powinno wyglądać pełne rozliczenie lutowej listy płac uwzględniającej potrącenie komornicze oraz fakt, iż zatrudniony nie ma prawa do "zerowego PIT" i zrezygnował z PPK?
   
   
           
Wypełnij puste (żółte) pola na poniższej liście płac  
           
Prawidłowe wyliczenia / wyjaśnienia znajdują się pod poniższą listą płac -
by je obejrzeć wybierz opcję "TAK" obok ramki: „Czy pokazać wyliczenia / Sprawdzenie / Wyjaśnienia” 		   
           
A Stawka procentowa podatku lub wskazanie ulgi podatkowej, z której korzysta pracownik 12%    
B Koszty uzyskania przychodu  300,00 zł    
C Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2) 300,00 zł    
     
Wiersz / Poz. Składniki Kwota    Notatki / wyliczenia:
1 Wynagrodzenie za pracę + inne składniki płacy pracowniczej brutto  
3  
4 Składka na ubezpieczenie emerytalne  
5 Składki na ubezpieczenia rentowe   
6 Składka na ubezpieczenie chorobowe   
7 Suma składek na ubezpieczenie społeczne   
% PIT Stawka procentowa podatku  
8 Koszty uzyskania przychodu  
9 Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych  
10 Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2)  
11 Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem  
12 Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne   
13 Składka zdrowotna  
14 Składka zdrowotna do odliczenia od podatku  
15 Zaliczka na podatek do przekazania do urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych   
16 Kwota netto (bez pomniejszenia o wpłatę do PPK finansowaną przez pracownika)  
17 Wpłata do PPK finansowana przez pracownika  
18 Świadczenia pieniężne niepodlegające ozusow. ani opodatkowaniu  
19 Kwota netto pomniejszona o wpłatę na PPK fin. przez pracownika  
20 Kwota wolna od potrąceń  
21 Maksymalna kwota możliwa do potrącenia z wynagrodzenia przy uwzględnieniu kwoty wolnej od potrąceń i rodzaju potrącenia  
           
 
NIE tak
TAK
  Z pensji pracowniczej - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, w rozumieniu ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania - podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi (przy czym nie chodzi tu o zaliczki na poczet wynagrodzenia, ale zaliczki np. na poczet podróży służbowej lub zakup materiałów na polecenie pracodawcy);
4) kary pieniężne przewidziane w art. 108 Kodeksu pracy.

Potrąceń dokonuje się w przedstawionej kolejności. Oznacza to, że jako pierwsze potrąca się sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, następnie sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, a jako ostatnie udzielone pracownikowi zaliczki pieniężne i kary.

Z wynagrodzenia za pracę odlicza się ponadto, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do płacy.
Jednocześnie należności inne niż te, o których wspomniałem, mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.

Potrącenia z wynagrodzenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
• w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych - do wysokości trzech piątych wynagrodzenia oraz
• w przypadku egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych - do wysokości połowy wynagrodzenia. 		poprawne  
  Przy zbiegu potrąceń z różnych tytułów, potrącenia kwot egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia pracownika po odliczeniach składkowo-podatkowych, a łącznie z potrąceniami należności alimentacyjnych – trzech piątych wynagrodzenia netto.

Niezależnie od wspomnianych górnych pułapów, kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108 Kodeksu pracy.
Dodajmy, że:
• potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia;
• nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.

Potrącenia wymagają od osób zajmujących się szeroko rozumianą sferą kadr i płac przestrzegania ściśle określonych zasad. Przy ich dokonywaniu należy przede wszystkim przestrzegać dwóch ograniczeń w postaci górnej granicy potrącenia oraz kwoty wolnej od potrąceń. W konsekwencji, trzeba trzymać się następującej chronologii obliczeń:
Krok 1. wyliczenie maksymalnej kwoty potrącenia (nie dotyczy to jedynie potrąceń dobrowolnych),
Krok 2. wyznaczenie kwoty wolnej od potrąceń,
Krok 3. sprawdzenie, czy potrącenie maksymalnej dopuszczalnej przepisami kwoty nie naruszy kwoty wolnej (która nie obowiązuje wyłącznie przy egzekucji na poczet alimentów) - jeżeli z wyliczeń wynika, że kwota wolna byłaby naruszona, wówczas istnieje obowiązek ograniczenia potrącenia do wysokości, która zapewni jej zachowanie. 		   
  Przy ustalaniu kwot wolnych od potrąceń istotne są aktualnie przede wszystkim:
• poziom ustawowego minimum płacowego,
• wymiar czasu pracy pracownika wskazany w umowie o pracę,
• rodzaj dokonywanego z płacy potrącenia,
• wysokość wpłat dokonywanych na PPK,
• wskaźniki podatkowe takie jak zryczałtowane koszty uzyskania przychodu oraz kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek,
• fakt, czy zatrudniony objęty jest tzw. „zerowym PIT” (czyli czy korzysta z „ulgi dla młodych”, „ulgi na powrót”, „ulgi dla rodzin” lub „ulgi dla seniorów”).


Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
• ustawowego, minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• 75% minimalnego wynagrodzenia netto - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
• 90% minimalnego wynagrodzenia netto - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 Kodeksu pracy.
Przy potrącaniu za zgodą pracownika należności na rzecz pracodawcy, kwota wolna to 100% płacy minimalnej netto, a przy dobrowolnych potrącaniach dokonywanych na rzecz innego podmiotu niż pracodawca – 80% ustawowego wynagrodzenia minimalnego netto. 		   
Wiersz / Poz. Składniki Sposób wyliczenia Prawidłowe wyliczenia dokonane przez kalkulator  Twoje wyliczenia Poniżej sprawdzenie Twoich wyliczeń
1 Wynagrodzenie za pracę + inne składniki płacy brutto  
2 Wynagrodzenie chorobowe   0,00 zł
2a Składnik wynagrodzenia zwolniony z oskładkowania lecz podlegający opodatkowaniu   0,00 zł
2b Świadczenie niepieniężne ozusowane i opodatkowane   0,00 zł
2c Świadczenie niepieniężne podlegające wyłącznie opodatkowaniu   0,00 zł
2d Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania
   0,00 zł
2e Świadczenie pieniężne podlegające tylko ozusowaniu (zwolnione z PIT)   0,00 zł
2f Zasiłek z ubezpieczenia społecznego inny niż zasiłek macierzyńki   0,00 zł
2g Zasiłek macierzyński   0,00 zł
3 Podstawa wymiaru składek społecznych 4860 zł 4.860,00 zł
4 Składka na ubezpieczenie emerytalne 4860 zł × 9,76% 474,34 zł
5 Składki na ubezpieczenia rentowe  4860 zł × 1,5% 72,90 zł
6 Składka na ubezpieczenie chorobowe  4860 zł × 2,45% 119,07 zł
7 Suma składek na ubezpieczenie społeczne  474,34 zł + 72,9 zł + 119,07 zł 666,31 zł
% PIT Stawka procentowa podatku
   12%
8 Koszty uzyskania przychodu   300,00 zł
10 Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych 4860 zł - 666,31 zł (skł. społeczne finans. przez zatrudnionego) - 300 zł - 0 zł 3.894,00 zł
11 Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2)   300,00 zł
12 Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem (3894 zł × 12%) - 300 zł 167,28 zł
13 Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne  4860 zł - 666,31 zł (skł. społ. fin. przez zatrud.) 4.193,69 zł
14 Składka zdrowotna (*skł. nie została obniżona do wyliczonego na liście podatku, gdyż od 2022 r. obniżenie stosuje się do kwoty zaliczki PIT obliczonej zgodnie z regułami z 31.12.2021 r.) 4193,69 zł × 9% 377,43 zł
15 Składka zdrowotna do odliczenia od podatku   0,00 zł
16 Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych
 167,28 zł po zaokrągleniu do pełnych zł 167,00 zł
17 Kwota netto (przed pomniejszeniem o wpłatę na PPK) 4860 zł - 666,31 zł - 377,43 zł - 167 zł 3.649,26 zł
18 Wpłata do PPK finansowana przez pracownika
   0,00 zł
19 Kwota netto pomniejszona o wpłatę na PPK fin. przez pracownika

 3649,26 zł - 0 zł - 0 zł + 0 zł 3.649,26 zł
Wyliczenia kwoty potrącenia    
  Finalna kwota wolna od potrąceń ustalona na podstawie podanych wyżej informacji

Dokładne wyliczenie kwoty wolnej znajduje się w tabeli poniżej
  Maksymalna kwota możliwa do potrącenia przy uwzględnieniu kwoty wolnej od potrąceń i rodzaju potrącenia 3649,26 zł (netto) - 3227,98 zł (kwota wolna) = 421,28 zł (wyższego potrącenia nie da się zrealizować, gdyż naruszyłoby to kwotę wolną) 421,28 zł
Wyliczenie finalnej kwoty wolnej od potrąceń    
Wiersz / Poz. Składniki Działanie Kwota     
1 Minimalne wyn. brutto ustalone proporcjonalnie do wymiaru etatu 4242 zł (płaca minimalna brutto) x 1/1 = 4242 zł (brutto) 4.242,00 zł    
2d Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania   0,00 zł    
3 Podstawa wymiaru składek społecznych 4242 zł 4.242,00 zł    
4 Składka na ubezpieczenie emerytalne 4242 zł × 9,76% 414,02 zł  
5 Składki na ubezpieczenia rentowe  4242 zł × 1,5% 63,63 zł  
6 Składka na ubezpieczenie chorobowe  4242 zł × 2,45% 103,93 zł  
7 Suma składek na ubezpieczenie społeczne  414,02 zł + 63,63 zł + 103,93 zł 581,58 zł  
% PIT Stawka procentowa podatku
   12%    
8 Koszty uzyskania przychodu   300,00 zł    
9 Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych 4242 zł - 581,58 zł (skł. społeczne finans. przez zatrudnionego) - 300 zł - 0 zł 3.360,00 zł    
10 Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2)   300,00 zł    
11 Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem (3360 zł × 12%) - 300 zł 103,20 zł    
12 Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne  4242 zł - 581,58 zł (skł. społ. fin. przez zatrud.) 3.660,42 zł    
13 Składka zdrowotna 3660,42 zł × 9% 329,44 zł  
14 Składka zdrowotna do odliczenia od podatku   0,00 zł    
15 Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych
 103,2 zł po zaokrągleniu do pełnych zł 103,00 zł    
16 Kwota netto 4242 zł - 581,58 zł - 329,44 zł - 103 zł 3.227,98 zł    
17 Wpłata do PPK finansowana przez pracownika
   0,00 zł    
18 Kwota wolna od potrąceń (3227,98 zł - 0 zł) x 100% 3.227,98 zł